Dotacja unijne dla firm: gdzie szukać sposobów finansowania własnego biznesu?
Obecnie znajdujemy się na styku dwóch perspektyw finansowych. Perspektywa 2014-2020 dobiega już końca, jeśli chodzi o możliwość pozyskiwania środków na finansowanie inwestycji, a nowa jest jeszcze w trakcie opracowywania szczegółowych programów i inwestycji. Niemniej jednak jest do dobry czas dla przedsiębiorców, aby zastanowić się czy w nowej perspektywie 2021-2027 nie warto skorzystać z możliwości dofinansowania planowanych inwestycji z funduszy unijnych. Ale zacznijmy od tego jak było do tej pory.
Dotacje dla firm w perspektywie finansowej 2014-2020
W pespektywie 2014-2020 najwięcej opcji dofinansowania mieli do dyspozycji mikro, mali i średni przedsiębiorcy. Mogli oni korzystać z preferencyjnych kredytów i pożyczek jak również ubiegać się o dotacje na realizację zaplanowanych przedsięwzięć. Największe szanse na dotacje miały inwestycje w następujących obszarach:
- projekty badawcze i wdrażanie innowacji – to między innymi możliwość dofinansowania prowadzenia prac badawczych i rozwojowych, dofinansowanie komercjalizacji wynalazków i innowacyjnych technologii, rozwój nowego produktu czy rozwój własnej technologii. Na wyżej wymienione działania można było pozyskać dofinansowanie z Programu Inteligentny Rozwój, Programu Polska Wschodnia oraz z programów regionalnych województw.
- projekty na rozwój działalności firmy – tutaj środki w postaci dofinansowania przekazywane były głównie na zakup maszyn i urządzeń dla przedsiębiorców z obszarów wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz w ramach wsparcia udzielanego przez Lokalne Grupy Działania. Lokalne Grupy Działania rozdysponowywały również środki na zakładanie działalności gospodarczej.
- projekty związane z nowoczesną technologią informacyjną - przeznaczone m.in. na wprowadzenie elektronicznych systemów zarządzania firmą, budowania relacji z Klientami, tworzenie portali e-usługowych czy prowadzenia handlu elektronicznego. Działania te finansowane były głównie z Programu Polska Cyfrowa.
- inwestycje związane z działaniami proekologicznymi np. na termomodernizację budynków firmy, wprowadzanie energooszczędnych technologii, pozyskiwanie i wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych np. montaż paneli fotowoltaicznych, budowa elektrowni wiatrowych, słonecznych, geotermalnych czy na biomasę, realizowane były głównie w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko, ale też mogły stanowić część inwestycji finansowanych z innych programów.
- inwestycje związane z ekspansją zagraniczną i promowaniem produktów poza granicami kraju – to działania obejmujące m.in. dofinansowanie na opracowanie strategii internacjonalizacji, dostosowanie produktów czy udział w targach i misjach zagranicznych. Działania te finansowane były głównie z Programu Inteligentny Rozwój, Programu Polska Wschodnia oraz z programów regionalnych województw.
- inwestycje w kapitał ludzki poprzez podnoszenie kompetencji i kwalifikacji pracowników oraz kadry menadżerskiej dzięki uczestnictwu w szkoleniach czy korzystaniu z usług doradczych, mentoringu, coachingu w ramach Programu Wiedza, Edukacja, Rozwój.
Tak w dużym uproszczeniu wyglądały możliwości pozyskania dofinansowania w kończącej się perspektywie dla przedsiębiorców. Przyjrzyjmy się teraz jak rysuje się nowa perspektywa finansowa 2021-2027.
Dotacje dla firm w perspektywie finansowej 2021-2027
Fundusze Europejskie na lata 2021-2027 dla Polski to 72,2 miliarda euro z polityki spójności oraz 3,8 miliarda euro środków z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Łącznie to około 76 miliardów euro. Podobnie jak w latach 2014-2020 również w nowej rozpoczynającej się perspektywie około 60% funduszy z polityki spójności trafi do programów realizowanych na poziomie krajowym. Pozostałe 40% otrzymają programy regionalne, zarządzane przez marszałków województw. Jeśli chodzi o nową perspektywę to będzie ona w dużej mierze stanowiła kontynuację poprzedniej a pierwsze nabory mają zostać ogłoszone pod koniec bieżącego roku. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej (MFiPR) przygotowuje obecnie projekty programów krajowych i czuwa nad przygotowaniem programów regionalnych na nową perspektywę. W III kwartale bieżącego roku mają one zostać przedstawione do negocjacji z Komisją Europejską, dlatego nie znamy jeszcze ich dokładnego kształtu. Zgodnie z priorytetami UE 30% środków w ramach nowej perspektywy finansowej powinno być przeznaczone na obszary związane z klimatem, transportem niskoemisyjnym i ochroną środowiska a 25% musi być przeznaczone na zwiększanie innowacyjności i kwestie wdrożenia prac B+R w przedsiębiorstwach.
Programy krajowe będą tematycznie zbliżone do tych realizowanych obecnie. Oznacza to, że pieniądze z polityki spójności zainwestujemy między innymi w rozwój infrastruktury i ochronę środowiska, powiększanie kapitału ludzkiego, budowanie kompetencji cyfrowych czy wsparcie makroregionu Polski Wschodniej.
Znany jest już podział środków na poszczególne programy krajowe:
- Infrastruktura i Środowisko – 25,1 mld euro (między innymi największe inwestycje infrastrukturalne, drogi, koleje, transport publiczny, ochrona środowiska)
- Inteligentny Rozwój – 8 mld euro (między innymi innowacje, współpraca nauki i biznesu)
- Wiedza, Edukacja, Rozwój – 4,3 mld euro (między innymi nauka, edukacja, żłobki, sprawy społeczne)
- Polska Cyfrowa – 2 mld euro (między innymi cyfryzacja, sieci szerokopasmowe)
- Polska Wschodnia – 2,5 mld euro (specjalna pula wsparcia dla województw Polski Wschodniej)
- Pomoc Techniczna – 0,5 mld euro (wsparcie dla instytucji wdrażających fundusze UE)
- Program dotyczący sprawiedliwej transformacji – 4,4 mld euro (pomoc w transfor-macji dla regionów górniczych: śląskiego, małopolskiego, dolnośląskiego, wielkopolskiego, łódzkiego i lubelskiego)
- Program Pomoc Żywnościowa – 0,2 mld euro
- Program Ryby – 0,5 mld euro
- programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej – 0,56 mld euro.
Nazwy programów krajowych nie są jeszcze ustalone. Programy będą miały podobny zakres tematyczny do tych, które znamy z perspektywy 2014-2020, dlatego w powyższym zestawieniu użyto nazw dotychczasowych programów.
Podzielone już zostały także fundusze na programy regionalne:
- dolnośląskie – 870 mln euro,
- kujawsko-pomorskie – 1,475 mld euro,
- lubelskie – 1,768 mld euro,
- lubuskie – 736 mln euro,
- łódzkie – 1,631 mld euro,
- małopolskie – 1,541 mld euro,
- mazowieckie – 1,67 mld euro,
- opolskie – 763 mln euro,
- podkarpackie – 1,661 mld euro,
- podlaskie – 992 mln euro,
- pomorskie – 1,129 mld euro,
- śląskie – 2,365 mld euro,
- świętokrzyskie – 1,106 mld euro,
- warmińsko-mazurskie – 1,228 mld euro,
- wielkopolskie – 1,070 mld euro,
- zachodniopomorskie – 1,311 mld euro.
Pieniądze na programy regionalne podzielono według algorytmu opartego na obiektywnych kryteriach, między innymi na liczbie ludności i PKB na mieszkańca. 75% środków zostało już podzielonych, a 25% przeznaczono na rezerwę programową do podziału na późniejszym etapie programowania w czasie negocjacji kontraktu programowego.
Dodatkowo sześć regionów (śląskie, łódzkie, małopolskie, lubelskie, dolnośląskie i wielkopolskie) otrzyma 4,4 mld euro z funduszu sprawiedliwej transformacji i polityki spójności (3,8 mld euro z FST + 560 mln euro z polityki spójności).
Program dla Polski Wschodniej będzie obejmował sześć regionów – lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie, warmińsko-mazurskie oraz, co jest nowością w tej perspektywie, mazowieckie (bez Warszawy i 9 otaczających ją powiatów).
Jak wynika z powyższych dane obecna perspektywa będzie w dużej mierze funkcjonować na zasadach i regułach wypracowanych w ramach kończącej się już perspektywy 2014-2020 dlatego należy założyć, iż podobnie będą wyglądać możliwości uzyskania dofinansowania dla przedsiębiorców.
