Przed nami nowy okres finansowania polityki spójności Unii Europejskiej na lata 2021-2027.
Fundusze Europejskie dla Polski na lata 2021-2027 to 72,2 miliarda euro z polityki spójności oraz 3,8 mld euro środków z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Łącznie to około 76 miliardów euro. W nowej perspektywie finansowej podstawową formą wsparcia będzie dotacja. Kontynuowane będzie również wsparcie zwrotne, w tym pożyczki, poręczenia i gwarancje.
Środki zostaną przeznaczone na realizację inwestycji w innowacje, przedsiębiorczość, cyfryzację, infrastrukturę, ochronę środowiska, energetykę, edukację i sprawy społeczne.
Polityka spójności na lata 2021-27 obejmować będzie następujące fundusze:
Podobnie jak w latach 2014-2020, również w nowej rozpoczynającej się perspektywie inwestycje będą realizowane zarówno na poziomie krajowym, jak i regionalnym. Około 60% funduszy z polityki spójności trafi do programów realizowanych na poziomie krajowym. Pozostałe 40% otrzymają programy regionalne. Nowym narzędziem będzie program finansowany ze środków Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji- ma on wspierać polskie regiony w procesie odchodzenia od gospodarki opartej na paliwach kopalnych.
W perspektywie 2021-2027 w ramach Umowy Partnerstwa realizowanych będzie 9 krajowych programów. Jednym z nich, a zarazem największym, jest następcą programu Infrastruktura i Środowisko- Fundusze Europejskie na rzecz Infrastruktury, Klimatu, Środowiska. Jego planowany budżet wynosi 25 mld euro. Na program Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (następcy POIR) przeznaczono ok. 7,9 mld euro (między innymi na innowacje, współpraca nauki i biznesu). Programy będą miały podobny zakres tematyczny do tych, które funkcjonowały w perspektywie 2014-2020.
Podział środków na poszczególne programy krajowe
Największe to:
Ponadto, sześć regionów otrzyma 4,4 mld euro z FUNDUSZU SPRAWIEDLIWEJ TRANSFORMACJI (FST) i polityki spójności (3,8 mld euro z FST + 560 mln euro z polityki spójności).
Nowość
Program dla Polski Wschodniej będzie obejmował sześć regionów – lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie, warmińsko-mazurskie oraz, co jest nowością w tej perspektywie, mazowieckie (bez Warszawy i 9 otaczających ją powiatów).
6 celów polityki spójności na lata 2021-2027
Do najistotniejszych należą między innymi:
Wsparcie badań i innowacji oraz wykorzystywania zaawansowanych technologii w przedsiębiorstwach i konsorcjach, wprowadzanie wyników prac B+R, transfer technologii, rozwój sektora venture capital, powstawanie nowych modeli biznesowych na rzecz transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym oraz zmiana modeli biznesowych polskich przedsiębiorstw (Przemysł 4.0).
Kompetencje cyfrowe, wykorzystywanie zaawansowanych technologii cyfrowych (big data), cyberbezpieczeństwo, e-usługi sektora publicznego i prywatnego, cyfryzacje back-office administracji publicznej, zwiększenie dostępności danych cyfrowych o wysokim potencjale wykorzystania, cyfryzacja sektorów (w tym transportu, rolnictwa, środowiska, kultury oraz zdrowia), dostęp do ultraszybkiego szerokopasmowego internetu, sieci międzysektorowe (DIH).
Rozwój województw obejmujących inwestycje, m.in. w działalność badawczo-rozwojową przedsiębiorstw, wsparcie MŚP, e-usługi publiczne, klastry, rozwój OZE, efektywność energetyczną, przystosowanie do zmian klimatu, ochronę terenów cennych ze względu na przyrodę, retencję wody, gospodarkę wodno-ściekową, odpadową, regionalną infrastrukturę transportową i tabor, infrastrukturę w zakresie kultury i turystyki, aktywizację zawodową, podnoszenie kwalifikacji, usługi świadczone w środowisku lokalnym, integrację społeczną, wsparcie podmiotów ekonomii społecznej, edukację, profilaktykę w ochronie zdrowia, standardy usług w zakładach leczniczych.