Nowa perspektywa unijna 2021-2027

Przed nami nowy okres finansowania polityki spójności Unii Europejskiej na lata 2021-2027. 

Fundusze Europejskie dla Polski na lata 2021-2027 to 72,2 miliarda euro z polityki spójności oraz 3,8 mld euro środków z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Łącznie to około 76 miliardów euro. W nowej perspektywie finansowej podstawową formą wsparcia będzie dotacja. Kontynuowane będzie również wsparcie zwrotne, w tym pożyczki, poręczenia i gwarancje.
Środki zostaną przeznaczone na realizację inwestycji w innowacje, przedsiębiorczość, cyfryzację, infrastrukturę, ochronę środowiska, energetykę, edukację i sprawy społeczne.

Polityka spójności na lata 2021-27 obejmować będzie następujące fundusze:

• Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR),
• Fundusz Spójności (FS),
• Europejski Fundusz Społeczny+ (EFS+),
• Fundusz Sprawiedliwej Transformacji (FST).

Podobnie jak w latach 2014-2020, również w nowej rozpoczynającej się perspektywie inwestycje będą realizowane zarówno na poziomie krajowym, jak i regionalnym.  Około 60% funduszy z polityki spójności trafi do programów realizowanych na poziomie krajowym. Pozostałe 40% otrzymają programy regionalne. Nowym narzędziem będzie program finansowany ze środków Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji- ma on wspierać polskie regiony w procesie odchodzenia od gospodarki opartej na paliwach kopalnych.

W perspektywie 2021-2027 w ramach Umowy Partnerstwa realizowanych będzie 9 krajowych programów. Jednym z nich, a zarazem największym, jest następcą programu Infrastruktura i Środowisko- Fundusze Europejskie na rzecz Infrastruktury, Klimatu, Środowiska. Jego planowany budżet wynosi 25 mld euro. Na program Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (następcy POIR) przeznaczono ok. 7,9 mld euro (między innymi na innowacje, współpraca nauki i biznesu). Programy będą miały podobny zakres tematyczny do tych, które funkcjonowały w perspektywie 2014-2020.

Podział środków na poszczególne programy krajowe

Największe to:

• Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko- FEnIKS (następca Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko) – 25,1 mld euro (między innymi największe inwestycje infrastrukturalne, drogi, koleje, transport publiczny, ochrona środowiska)
• Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (następca Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój) – ok. 7,9 mld euro (między innymi innowacje, współpraca nauki i biznesu)
• Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego – 4,3 mld euro (między innymi nauka, edukacja, żłobki, sprawy społeczne)
• Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy – ok. 2 mld euro (między innymi cyfryzacja, sieci szerokopasmowe)
• Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej – 2,5 mld euro (specjalna pula wsparcia dla województw Polski Wschodniej)

Ponadto, sześć regionów otrzyma 4,4 mld euro z FUNDUSZU SPRAWIEDLIWEJ TRANSFORMACJI (FST) i polityki spójności (3,8 mld euro z FST + 560 mln euro z polityki spójności).

• śląskie,
• łódzkie,
• małopolskie,
• lubelskie,
• dolnośląskie,
• wielkopolskie.

Nowość
Program dla Polski Wschodniej będzie obejmował sześć regionów – lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie, warmińsko-mazurskie oraz, co jest nowością w tej perspektywie, mazowieckie (bez Warszawy i 9 otaczających ją powiatów).

6 celów polityki spójności na lata 2021-2027

• Cel 1- Bardziej konkurencyjna i inteligentna Europa
• Cel 2- Bardziej przyjazna dla środowiska niskoemisyjna Europa
• Cel 3- Lepiej połączona Europa
• Cel 4- Europa o silniejszym wymiarze społecznym
• Cel 5- Europa bliżej obywateli
• Cel 6- Łagodzenie skutków transformacji w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu

Do najistotniejszych należą między innymi:

• Badania, rozwój, innowacyjność

Wsparcie badań i innowacji oraz wykorzystywania zaawansowanych technologii w  przedsiębiorstwach i konsorcjach, wprowadzanie wyników prac B+R, transfer technologii, rozwój sektora venture capital, powstawanie nowych modeli biznesowych na rzecz transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym oraz zmiana modeli biznesowych polskich przedsiębiorstw (Przemysł 4.0).

• Rozwój cyfrowy

Kompetencje cyfrowe, wykorzystywanie zaawansowanych technologii cyfrowych (big data), cyberbezpieczeństwo, e-usługi sektora publicznego i prywatnego, cyfryzacje back-office administracji publicznej, zwiększenie dostępności danych cyfrowych o wysokim potencjale wykorzystania, cyfryzacja sektorów (w tym transportu, rolnictwa, środowiska, kultury oraz zdrowia), dostęp do ultraszybkiego szerokopasmowego internetu, sieci międzysektorowe (DIH). 

• 16 programów regionalnych

Rozwój województw obejmujących inwestycje, m.in. w działalność badawczo-rozwojową przedsiębiorstw, wsparcie MŚP, e-usługi publiczne, klastry, rozwój OZE, efektywność energetyczną, przystosowanie do zmian klimatu, ochronę terenów cennych ze względu na przyrodę, retencję wody, gospodarkę wodno-ściekową, odpadową, regionalną infrastrukturę transportową i tabor, infrastrukturę w zakresie kultury i turystyki, aktywizację zawodową, podnoszenie kwalifikacji, usługi świadczone w środowisku lokalnym, integrację społeczną, wsparcie podmiotów ekonomii społecznej, edukację, profilaktykę w ochronie zdrowia, standardy usług w zakładach leczniczych.

• Wsparcie wszystkich etapów tworzenia innowacji w przedsiębiorstwach
• Współpraca przedsiębiorstw, organizacji badawczych oraz sektora publicznego w procesie tworzenia innowacji
• Wzmocnienie działań sektora nauki na rzecz gospodarki

• Rozszerzenie działalności badawczo-rozwojowej i innowacyjnej przedsiębiorstw
• Większy stopień wykorzystania technologii i wiedzy w gospodarce
• Poprawa pozycji polskich przedsiębiorstw w światowych łańcuchach dostaw
• Większa liczba firm, które wykorzystują innowacje

• Cyfryzacja przedsiębiorstw i sektora publicznego
• Wsparcie inwestycji w małych i średnich przedsiębiorstwach
• Rozwój innowacyjnych usług dla firm
• Rozwój niezbędnych dla nowoczesnej gospodarki kompetencji i umiejętności przedsiębiorców, menadżerów i pracowników
• Wzrost internacjonalizacji przedsiębiorstw, w tym rozwój produktów, poszukiwanie i zdobywanie nowych rynków oraz zmiany modelu biznesowego

• Zwiększenie automatyzacji i robotyzacji przedsiębiorstw
• Zwiększenie zaawansowania cyfrowego firm
• Poprawa dostępności e-usług publicznych
• Wzrost poziomu umiędzynarodowienia przedsiębiorstw
• Wzrost skali inwestycji w przedsiębiorstwach